Aðstoðarfólk þitt á rétt á góðu starfsumhverfi. Starfsumhverfi aðstoðarfólks er í rauninni þitt daglega líf og þitt aðstoðarumhverfi. Það er á þína ábyrgð sem verkstjórnanda og á ábyrgð NPA miðstöðvarinnar sem vinnuveitanda að vinnuumhverfi og öryggi aðstoðarfólks á vinnustaðnum sé samkvæmt þar til gerðum reglum. Til að gera það á sem bestan hátt þurfum við, NPA miðstöðin og þú að hjálpast að. Aðeins þú sem verkstjórnandi veist hvað aðstoðarfólk þitt á að gera í vinnunni. Það er líka þú sem ákveður hvar og hvernig það á að vinna. Við hjá NPA miðstöðinni þekkjum hins vegar leikreglurnar og höfum reynsluna í því að greiða úr flækjum og leysa vandamál.
Vinnuumhverfi er allt umhverfi sem aðstoðarfólkið þitt er í á meðan það vinnur með þér. Til dæmis getur vinnuumhverfi átt við um loftgæði, hljóð (hávaða), birtustig eða vinnutæki, aðstöðu í vinnuhléum o.fl. Vinnuumhverfi er einnig þáttur sem hefur áhrif á líðan aðstoðarfólks. Hvernig vinnan er skipulögð og hvernig vinnuumhverfinu er háttað getur haft mikið um það að segja hvort aðstoðarfólki líður vel í vinnunni eða illa.
Samkvæmt lögum verður þú að framkvæma svokallað áhættumat vegna vinnuumhverfis þíns aðstoðarfólks. Með því að útbúa áhættumat fyrir þitt aðstoðarfólks og vinnustaðinn sem þú býður upp á vinnur þú markvisst að því að koma auga á mögulegar áhættur og koma í veg fyrir slys og meiðsli áður en þau gerast. Þetta þýðir:
THversu margar vinnustundir aðstoðarfólks hefur þú sem verkstjórnandi úr að spila?
THversu margar vinnustundir aðstoðarfólks hefur þú sem verkstjórnandi úr að spila?
Hér getur þú nálgast að form til útfyllingar að áhættumati: Áhættumat. Þú fyllir formið út með aðstoðarmanneskju, þannig að aðstoðarfólki þitt fái tækifæri til að hafa áhrif á þá þætti sem betur mættu fara í þínu starfsumhverfi.
Þú getur alltaf fengið aðstoð frá ráðgjafa þínum hjá NPA miðstöðinni við að fylla út áhættumatið.
Það er algengt að við hugsum fyrst um líkamlega vinnu þegar við hugsum um vinnuumhverfi aðstoðarfólks. Persónuleg aðstoð getur verið afar líkamlegt starf fyrir aðstoðarfólkið. Þú verður að hafa í huga að þitt daglega líf er ekki bara þitt líf, heldur er þitt daglega líf einnig vinnuumhverfi þíns aðstoðarfólks. Aðstoðarfólkið ætti ekki að þurfa að leggja sig í hættu í vinnunni, meiða sig eða fara illa með líkama sinn.
Sumir hlutir sem þér finnst í lagi að gera á ákveðin hátt eða með einhverjum tækjum, eru kannski ekki í lagi fyrir aðstoðarfólkið þitt. Þú vetur valið að standa á vönduðum eldhússtól til að ná í eitthvað upp í eldhússkáp. Aðstoðarfólkið þitt hefur kannski ekkert val og þú berð ábyrgð á því að það slasi sig ekki. Þú því bætt vinnuaðstæður með markvissum hætti. Í þessu tilfelli getur þú til dæmis keypt tröppur fyrir aðstoðarfólkið eða valið að staðsetja hlutina í neðri hillum.
Þú getur bætt líkamlegt vinnuumhverfi aðstoðarfólksins þíns með því að huga vel að réttum búnaði, hjálpartækjum, vinnutækni og hvernig starfið er skipulagt.
Passaðu upp á að vera með góð vinnutæki fyrir aðstoðarfólkið þitt. Það getur til dæmis verið skúringasköft sem eru með hreyfanlegum ás, svunta og hanskar til að gæta upp á hreinlæti, tröppur til að ná upp í efri skápa eða til að skipta um ljósaperur o.fl. Þú getur einnig keypt vinnufatnað fyrir aðstoðarfólkið þitt, til dæmis inniskó o.fl.
Þú getur keypt búnað svo að aðstoðarfólkið þitt meiðist ekki eða slasist. Til dæmis getur það verið léttur rampur, bretti, slökkvitæki eða álíka. Þú getur nýtt framlag til starfsmannakostnaðar til að standa straum af þessum útgjöldum.
Þú verður að ganga úr skugga um að aðstoðarfólk þitt noti rétta tækni og beri sig rétt að þegar það aðstoðar þig. Þú getur sent aðstoðarfólkið á námskeið í líkamsbeitingu hjá NPA miðstöðinni. Þú getur líka heyrt frá sjúkraþjálfara eða iðjuþjálfa á vegum NPA miðstöðvarinnar sem kemur til þín og fer í gegnum daglegt líf þitt með þér. Þú getur líka ákveðið hvaða tæki þarf að kenna aðstoðarfólki þínu á og hvernig á að þjálfa aðstoðarfólkið í notkun þeirra. Þú getur enn fremur lært hvernig best er að gefa aðstoðarfólki þínu leiðbeiningar. Hafðu samband við ráðgjafa þinn hjá NPA miðstöðinni ef þú ert óviss/t um hvert þú átt að snúa þér.
Hafðu í huga að allir staðir sem þú ert á hverju sinni í daglegu lífi eru vinnuumhverfi aðstoðarfólks. Þetta á m.a við um heimili þitt og hvernig þú innréttir heimilið. Er pláss fyrir aðstoðarfólkið að aðstoða þig við mismunandi aðstæður? Getur þú deilt stórum og þungum verkefnum, svo sem stórþrifum, á nokkrar vaktir eða mismunandi aðstoðarfólk?
Hjálpartæki eru til að tryggja að þú hafir þau tæki sem þú þarft og að þau virki einnig fyrir aðstoðarfólk þitt, til dæmis að þú hafir líkamslyftara sem þú getur tekið með þér í ferðalag. Þú getur haft samband við skrifstofu NPA miðstöðvarinnar ef þér hefur verið synjað um umsókn um hjálpartæki sem þú þarft bæði fyrir þig og aðstoðarfólk þitt.
Félagslega vinnuumhverfið hefur áhrif á hvernig aðstoðarfólki þínu líður.
Þetta getur snúist um samstarfið milli þín og aðstoðarmanneskju, hvernig þú skipuleggur verkefni viðkomandi og þær kröfur sem þú gerir til um að starfið skuli vera unnið.
Það er alltaf mikilvægt fyrir þig að vera meðvituð/aður/að um að þitt daglega líf og heimili þitt er vinnustaður aðstoðarfólksins. Staðan á milli þín og starfsfólksins er ekki jafningjagrundvöllur. Þú hefur meiri rétt á að taka ákvarðanir um það hvernig samstarfi ykkar er háttað. Þú ákveður hvað aðstoðarmanneskjan þín gerir og hvernig. Þú ákveður hvenær það er gert og hvar. En á sama tíma getur það verið erfitt fyrir þig sem verkstjórnanda að vera með aðstoð. Það getur verið óþægilegt stundum að hafa aðra manneskju standandi svona nærri sér við ýmsar aðstæður. Ef þú ert meðvituð/aður/að um þetta verður auðveldara að höndla aðstæðurnar.
Það kann að hljóma undarlega að þú þurfir að vera skipulögð/skipulagður/skipulagt til að geta verið hvatvís/t og lifað sjálfstæðu lífi. En ef þú hugsar um hvernig þú myndir vilja að aðstoðarfólk þitt geri ólíka hluti, hvað þarf til að geta gert það sem þarf að gera og hvenær á að gera hlutina munt þú komast að því að þú ert bæði fær um að gera það sem þú þarft gera og hafa tíma til þess að vera hvatvís/t og sjálfstæð/stæður/stætt. Skipulagning verður mikilvægari eftir því sem þú hefur úr færri vinnustundum aðstoðarfólks að spila. Skipulagning er einnig mikilvæg og góð fyrir aðstoðarfólk þitt. Þegar aðstoðarfólkið veit við hverju það á að búast verður auðveldara fyrir það að vinna sína vinnu vel og sömuleiðis líða vel í vinnunni.
Þú getur auðveldað aðstoðarfólki þínu að standa sig vel í vinnunni með því að leiðbeina því og gefa skýr fyrirmæli. Það getur verið mjög streituvaldandi fyrir aðstoðarfólk að vera óvisst um hvað það á að gera í vinnunni, hvernig það á að gera tiltekna hluti eða hvernig þú vilt að það sé við tilteknar aðstæður.
Þegar aðstoðarfólk gerir mistök vegna þess að þú varst ekki að fylgjast með, gafst ekki fullnægjandi leiðbeiningar eða fyrirmæli og útskýrðir verkefnið ekki nægilega vel, berð þú ábyrgð sem verkstjórnandi. Útskýrðu hvað þú vilt gera og hvernig þú vilt að aðstoðarfólk þitt vinni. Það sem þér finnst augljóst er kannski ekki eins augljóst fyrir aðstoðarfólkinu þínu. Vertu skýr þegar þú gefur fyrirmæli. Segðu aðstoðarfólki þínu að spyrja þig hvernig þú vilt að hlutirnir séu gerðir ef það hefur ekki vissu um það. Biddu aðstoðarfólk um tillögur eða aðrar lausnir ef þú vilt.
Þú færð sérstakt framlag frá þínu sveitarfélagi sem þú getur meðal annars nýtt til þess að gera vinnuaðstöðuna fyrir aðstoðarfólk á heimilinu þínu betri. Þú getur keypt húsgögn, búnað og annan húsbúnað sem er ætlaður aðstoðarfólki. Húsbúnaður getur verið til dæmis: rúm, rúmföt, sæng, koddi, fataskápur eða fatakommóða, stóll, borð, lýsing, spegill. Þú getur notað fjármagn af starfsmannakostnaði NPA samningi þínum til að útbúa aðstöðu fyrir aðstoðarfólk og þann kostnað sem þú berð af því að vera með aðstoðarfólk heima hjá þér. Þannig getur þú til dæmis keypt kaffivél og kaffi fyrir aðstoðarfólkið þitt o.s.frv.
Hvíldaraðstaða verður að vera til staðar fyrir aðstoðarfólk og gera þarf ráð fyrir að það geti sofið í viðunandi aðstæðum þegar um hvíldarvakt er að ræða. Það besta fyrir vinnuumhverfið er að hafa sérstakt herbergi fyrir aðstoðarfólk. En það geta ekki allir verkstjórnendur boðið upp á sérstakt rými fyrir starfsfólk sitt. Það mikilvæga er að staðurinn á að vera aðgreindur frá öðrum rýmum og að aðstoðarmaðurinn geti átt þar frið og ró. Þú getur keypt gluggatjöld eða svipað til að deila herbergi ef þú ert ekki með sérstakt herbergi sem er ekki notað til annars á meðan hvíld stendur. Salerni, sturta og möguleiki á að geyma mat í kæli og hita mat ætti að vera nálægt svefnsvæði aðstoðarfólks. Lestu meira um þetta undir kaflanum „Hvíldaraðstaða á hvíldarvöktum“.
Ræddu við ráðgjafa þinn um hvernig þú getur gert starfsmannaaðstöðuna þína betri. Lestu meira undir kaflanum „Fjárhagsleg atriði“ um það sem á við.
Ein leið til að lágmarka áhættu getur verið að sjá aðstoðarfólki þínu fyrir fræðslu og þjálfun. Menntun getur veitt bæði góð gæði og öryggi í aðstoð við þig og skapað aðstoðarfólkinu gott starfsumhverfi. Ef aðstoðarfólkið þitt er sjálfsöruggt og fært um að koma til móts við þarfir þínar verður það öruggara í hlutverki sínu.
Þjálfun getur líka verið almennari, svo sem þjálfun í skyndihjálp, brunavörnum eða líkamsbeitingu. Margir verkstjórnendur skipuleggja þjálfun í líkamsbeitingu sem byggir á þeirra þörfum og sínum eigin tilteknu aðstæðum. Iðjuþjálfar gætu komið heim til þín og þjálfað aðstoðarfólkið þitt byggt á því hvernig þín þörf fyrir aðstoð er og hvernig þitt aðstoðarmannaumhverfi lítur út. Þú tekur ákvörðun um hvaða þjálfunar er þörf í aðstoð við þig. NPA miðstöðin útvegar fræðslu og námskeið fyrir þitt aðstoðarfólk, eftir þínu höfði.
Þegar Jóhann og aðstoðarmenn hans fara í gegnum áhættumatið uppgötva þeir að nokkrir aðstoðarmenn telja að það geti verið líkamlega erfitt fyrir þá að aðstoða Jóhann við að fara í sturtu. Aðstoðarmennirnir telja einnig að það væri gott fyrir þá að fá þjálfun í vinnuvistfræði þegar kemur að öðrum verkefnum í vinnunni. Ráðgjafi Jóhanns hjá NPA miðstöðinni hefur bent honum á Guðrúnu iðjuþjálfara. Jóhann hefur samband við Guðrúnu. Þau tvö ræða um og greina hvernig aðstoðinni við Jóhann er háttað. Guðrún og Jóhann eða Guðrún í nánu samstarfi við Jóhann sjá svo um að þjálfa aðstoðarmenn Jóhanns hvernig er best fyrir þá að vinna miðað við þarfir Jóhanns. Allt er þetta háð samþykki verkstjórnanda og stundum með aðkomu aðstoðarverkstjórnanda.
Pálína og aðstoðarkonur hennar þurfa þjálfun í brunavörnum og skyndihjálp. Þær vilja ekki fara á námskeið sem þegar er til en vilja skipuleggja nýtt námskeið sjálfar. Pálína ræðir við ráðgjafa sinn hjá NPA miðstöðinni til að komast að því hvernig unnt væri framkvæma það. Ráðgjafinn veit til þess að tveir aðrir verkstjórnendur gætu haft áhuga á að halda námskeið um sama efni og tengir verkstjórnendurna saman. Pálína og tveir aðrir verkstjórnendur skipuleggja námskeiðið saman með ráðgjafa miðstöðvarinnar.
Vinnuslys eiga sér stað þegar aðstoðarfólk slasar sig við vinnu á meðan það er á vakt eða á beinni leið til eða frá vinnu. Vinnuslys geta einnig verið fólgin í því að aðstoðarfólki líði svo illa vegna vinnu að viðkomandi veikist af því.
Í alvarlegum tilvikum hringir þú á sjúkrabíl og eftir atvikum lögreglu í númerið 112.
Þegar upp koma vinnuslys skaltu um leið og þú færð tækifæri til hringja í ráðgjafa þinn hjá NPA miðstöðinni. Það er mjög mikilvægt að gera það um leið og það þú getur eftir að vinnuslys hefur átt sér stað. Starfsfólk úr NPA miðstöðinni mun svo ræða við aðstoðarmanneskjuna sem hefur slasast og tilkynna slysið til Vinnueftirlitsins, en vinnuveitendum ber skylda til þess að gera það.
Ef vinnuslysið stafar af vinnuumhverfinu, ferð þú og ráðgjafi þinn hjá NPA miðstöðinni í gegnum það sem þú getur gert til að draga úr eða útrýma hættunni á að það gerist aftur. Í sumum tilvikum þarf allt aðstoðarfólk að vita um áhættuna sem er til staðar og hvaða ráðstafanir þú hefur gert vegna málsins . Til dæmis getur verið að það þurfi að vinna verkin á annan hátt, eða að það þurfi einhverja þjálfun. Þú ákveður hvernig þessum upplýsingum er komið á framfæri við aðstoðarfólkið.
Næstum slys er atburður sem hefði geta leitt til vinnuslyss, en gerði það ekki. Næstum slys er vísbending um að hætta sé til staðar í vinnuumhverfinu. Slys og óhöpp hafa oft sömu orsök. Næstum slys gefur þér því tækifæri til að bæta vinnuumhverfið fyrir aðstoðarfólkið þitt.
Ef atvikið er minna alvarlegt getur þu tekið það upp í árlegri yfirferð og útfærslu áhættumats. Ef það er hætta á að atburðurinn endurtaki sig verður þú að bregðast strax við.
Alvarlegt atvik er atburður sem hefði getað verulega ógnað lífi og heilsu aðstoðarmanneskju. Þú verður alltaf að tilkynna alvarlegt atvik til NPA miðstöðvarinnar eins fljótt og þú getur.
Þegar þú kemst að því að næstum slys hafi átt sér stað, annað hvort vegna þess að þú varst á staðnum þegar það gerðist eða að aðstoðarmanneskja þín segir þér frá því, hringdu eða skrifaðu til ráðgjafa þíns. Í samvinnu við ráðgjafa þinn ferðu í gegnum það sem hægt er að breyta til að koma í veg fyrir að svipuð atvik gerist aftur. Ef atvikið er alvarlegt tilkynnir NPA miðstöðin það til Vinnueftirlitsins.